Hayvanlara cennet-cehennem var mı

[dindersi]

Hayvanlar akıl ve şuur gibi kendilerine sorumluluk yükleyecek duygulardan mahrum varlıklardır. Bunun için günah-sevap, hayır-şer, helal-haram, iyi-kötü, Cennet-Cehennem gibi kavramlar onlar için söz konusu değildir.

Tek hücreli varlık olan amipten balinaya varıncaya kadar bütün hayvanlar ruh sahibidirler. Esas itibariyle ruhun kendisi bâkîdir, ölmez, yok olmaz, bozulmaz. Ruhun geçici olarak misafir olduğu vücut ise ölür, dağılır, gider. Kur'ân-ı Kerim'de de açıkça ifade edildiği gibi ruh Cenab-ı Hakkın emri, kudreti ve tasarrufu altındadır. Ruh üzerinde Allah'tan başka hiçbir varlık tasarrufta bulunamaz. Onu yaratmak Allah'a ait olduğu gibi, muhafaza etmek de Allah'a aittir. Mahşerdeki duruma gelince; esas olarak mahşerde iki sınıf varlık diriltilecek, hesaba çekildikten sonra ebedî olarak kalacağı yurdu belli olacaktır. Bunlar insanlar ve cinlerdir.

* * *

Hayvanların durumu ise tamamen farklıdır. Onlar da diriltilecek, mahşer yerine getirileceklerdir. Bu hususta iki âyet meâli şöyledir: "Vahşi hayvanlar bir araya toplandığında..." (Tekvir Suresi, 5) "O öyle bir gündür ki, insan kendi eliyle işlediklerine bakar. Kâfir de, 'Ne olurdu' der, 'ben bir toprak olsaydım." (Nebe Suresi, 40) Bu âyetlerin tefsirinde Abdullah bin Ömer, Ebû Hüreyre ve İmam Mücahid'in rivayetlerine göre, Cenab- ı Hak mahşer gününde hayvanları da diriltip huzuruna getirecek, birbirlerinden haklarını alıp ödeştirecek, sonra da onlara, "Toprak olun" buyuracak, sonunda onların hepsi de toprak olacaklardır. Hayvanların bu haline gıpta ile bakan Cehennem ehli Allah'tan, kendilerini de toprak yapmasını isteyeceklerdir. Fakat insanlar cezasını çekeceğinden hayvan gibi muamele görmeyecektir.

* * *

Hayvanlar her ne kadar mükellef ve sorumlu varlık olmasalar bile onlar da belli ölçüde haklaştırılacaklardır. Bir hadiste Peygamber Efendimiz, "Her hak sahibine hakkını vereceksiniz. Hatta boynuzsuz koyunun boynuzlu koyundan kısas sûretiyle hakkı alınacaktır" buyurarak âhirette hiçbir haksızlığın karşılıksız kalmayacağını bildirirler. Yine hadis âlimlerinin ifadesine göre, bir karınca dahi diğer karıncadan hakkını alacaktır.

* * *

Hayvan hakları konusunda Hazret-i Ömer'in çok titiz olduğunu görüyoruz. Bir defasında bir devenin, palan sürtmesinden meydana gelen yarasına elini sürmüş ve "Senin başına gelen şeyden de sorguya çekilmekten korkarım" buyurmuştu.

Hz. Ali halife ise henüz yeni halife olduğu ilk günde okuduğu hutbesinde konuyu havyan haklarına getirerek diyordu ki: "Ahiret hayatı insanları beklemektedir. Allah'ın kullarının ve yeryüzünün haklarını yerine getirme hususunda daima Allah'tan korkun! Hayvanlar ve yeryüzü hakkında da sorguya çekileceksiniz."

Bir yerde hayvanların da kendi aralarında bir çeşit haklaşmalarının olacağına dile getiren Bediüzzaman ise bu konuda, "Her ne kadar hayvanların cesetleri fena bulsa da, ruhları baki kalan hayvanlar arasında, onlara uygun bir tarzda, âhirette ceza ve mükafat vardır" der.